Nationaal Klimaat Platform verlengt tot 2027
Het Nederlandse kabinet heeft besloten om het mandaat van het Nationaal Klimaat Platform (NKP) met één jaar te verlengen, tot 2027. Dat besluit volgt op een evaluatie van het platform, waaruit blijkt dat het een belangrijke rol vervult in het verbinden van maatschappelijke partijen met het klimaat- en energiebeleid.
Waarom verlenging?
Het NKP werd in november 2022 opgericht met als doel de dialoog over klimaatbeleid te versterken. Het fungeert als brug tussen burgers, ondernemers en beleidsmakers, en signaleert knelpunten en kansen binnen de energietransitie. Onderzoek door het bureau Dialogic laat zien dat het platform “van toegevoegde waarde” is in het klimaatspeelveld.
De evaluatie benadrukt dat zonder het NKP de onafhankelijke stem van het maatschappelijke middenveld minder gehoord zou worden en dat samenwerking tussen partijen mogelijk afneemt. Daarom besloot minister Hermans van Klimaat en Groene Groei om het mandaat met een jaar te verlengen, zodat het platform zijn werk kan blijven doen terwijl gekeken wordt naar de toekomst na 2027.
Wat doet het Nationaal Klimaat Platform?
Het NKP werkt niet vanuit één hoek, maar vanuit twee programmablokken: de burgerkant en die van ondernemers. Aan de kant van burgers wordt aandacht besteed aan wat mensen dagelijks bezighoudt: de praktische barrières in wijken, de zorgen die er leven bij verduurzaming, en wat mensen nodig hebben om zelf in actie te komen. Het platform brengt signalen naar voren – zoals energiearmoede of gebrek aan collectieve initiatieven en adviseert beleidsmakers in Den Haag op basis daarvan.
Onder ondernemers richt het NKP zich op praktijkervaringen, onderzoeken en initiatieven binnen het bedrijfsleven. Zo wordt duidelijk welke ondernemerswensen er zijn rond duurzame energie, welke knelpunten ze tegenkomen, en hoe die kunnen worden weggenomen. Daarnaast organiseert het platform bijeenkomsten, werkbezoeken en webinars om kennis, ideeën en ervaringen uit de praktijk te verbinden.
De voorzitter van het NKP, Kees Vendrik, publiceert meerdere keren per jaar een zogenoemd signalenrapport. Daarmee brengt hij rechtstreeks verslag uit aan de verantwoordelijke minister over de urgente thema’s die het platform tegenkomt.
Belangrijkste bevindingen uit rapporten
Een van de opvallende signalen uit recente rapporten van het NKP gaat over bestaanszekerheid in kwetsbare wijken. Verduurzaming kan daar niet alleen leiden tot minder CO?-uitstoot, maar ook tot meer sociale stabiliteit. Het platform pleit voor een langjarige aanpak tegen energiearmoede, met steun voor collectieve verduurzaming van woningen, zodat mensen in kwetsbare wijken ook mee kunnen doen.
Daarnaast zet het NKP in op versterking van lokaal opbouwwerk. In wijken waar het vertrouwen in de overheid laag is, zouden opbouwwerkers een belangrijke rol kunnen spelen bij het verbinden van mensen en het opzetten van energie-initiatieven. Dit gaat verder dan pure technologische oplossingen: het gaat om mensen samenbrengen, betrokkenheid vergroten, en echte maatschappelijke verbinding maken.
Een ander onderwerp dat het NKP aankaart, is de rechtvaardigheid van het energiesysteem. Het platform signaleert dat de decentralisatie van energieopwekking (bijvoorbeeld via lokale initiatieven) niet voldoende is meegenomen in beleidsvorming. Hierdoor bestaat het risico dat sommige groepen achterblijven, terwijl anderen profiteren van groene energie.
Tegelijkertijd is het NKP kritisch: zo mist het platform in het beleid van het kabinet een antwoord op het verdwijnen van de salderingsregeling voor zonnepanelen. Het platform waarschuwt dat zonder alternatief die regeling het draagvlak voor lokale initiatieven kan ondermijnen, zeker bij huishoudens die anders weinig stimulans zouden hebben om zelf op te wekken.
Financiering en transparantie
Het NKP ontvangt financiering van de Rijksoverheid. In een kamervraag werd duidelijk dat het platform jaarlijks tot maximaal 2,4 miljoen euro kan ontvangen. Dat geld komt via het ministerie van Klimaat en Groene Groei, maar het NKP valt organisatorisch onder het Overlegorgaan Fysieke Leefomgeving (OFL), dat weer onderdeel is van het ministerie van Infrastructuur & Waterstaat.
Over transparantie doet het NKP ook zijn best. Op de site is veel informatie terug te vinden, zoals jaarverslagen, werkprogramma’s, en rapporten. Bij de evaluatie door Dialogic is gebruikgemaakt van deskresearch, interviews en validatiesessies om zowel externe als interne perspectieven mee te nemen.
Wat betekent dit voor de toekomst?
De verlenging tot 2027 biedt het NKP de kans om door te werken aan de thema’s die het belangrijk vindt: meer rechtvaardigheid in de energietransitie, verbinding van kwetsbare wijken, en versterking van maatschappelijke initiatieven. Tegelijkertijd is er nog werk aan de winkel. Een volgend kabinet moet beslissen hoe het platform er na 2027 uit gaat zien, en of het een plek behoudt in het klimaatbeleid.
De evaluatie maakt duidelijk dat het NKP weliswaar waardevol is, maar ook dat de transitie complexe uitdagingen kent. Beleidsmakers, maatschappelijke organisaties, en burgers zullen samen moeten optrekken als het gaat om de verdeling van zowel kansen als lasten.
Met de verlenging tot 2027 krijgt het Nationaal Klimaat Platform extra tijd om zich verder te ontwikkelen. De focus blijft liggen op luisteren, signaleren, en adviseren. De komende periode kan het platform zich stevig inzetten om maatschappelijke stemmen te versterken in het klimaatbeleid – met name in wijken en gemeenschappen die tot nu toe minder aan bod komen.
